31 lipca 2023 r. pierwsi pasażerowie skorzystali ze zmodernizowanego dworca Gdańsk Główny. Tym samym dobiegła końca największa, warta prawie 120 mln zł inwestycja z Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023 dofinansowana ze środków unijnych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Dzięki inwestycji dworzec wybudowany w latach 1896-1900 w stylu tzw. renesansu gdańskiego odzyskał nie tylko swój historyczny charakter, ale też stał się nowoczesną i komfortową przestrzenią obsługi podróżnych.
— Modernizacja dworca Gdańsk Główny to inwestycja, której zakończenia oczekiwało wielu mieszkańców i turystów, a także ważny element prowadzonej przez nasz rząd wielkiej modernizacji polskiej kolei. Dlatego jestem przekonany, że udostępniony dzisiaj obiekt będzie dumą miasta i jego mieszkańców — powiedział minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
— Dworzec Gdańsk Główny to jedna z najważniejszych i najtrudniejszych inwestycji wykonanych w ramach Programu Inwestycji Dworcowych. Mieszkańcy Gdańska zyskali dzięki tej modernizacji dworzec, który z pewnością będzie jedną z wizytówek miasta. Mam nadzieję, że nowoczesny i proekologiczny budynek ułatwi pasażerom i turystom podróżowanie koleją nad polskie morze. Wszystko to dzięki Programowi Inwestycji Dworcowych, w ramach którego polski rząd przeznaczy do końca 2023 r. prawie 3 mld zł na modernizację blisko 200 dworców — powiedział wiceminister infrastruktury Andrzej Bittel.
Ważnym elementem przebudowy dworca były prace konserwatorskie. Odtworzono pierwotną bryłę budynku, gdzie nad częścią północą przywrócono spadziste dachy z wieżyczkami z okładziną z blachy miedzianej. Dach dworca pokryto ceramiczną dachówką z zygzakami w kolorze żółtym i zielonkawym. Renowacji poddano 48-metrową wieżę dworca z zegarami, a także liczne detale architektoniczne na elewacji, w tym m.in. herby Gdańska znajdujące się nad wejściem głównym trzymane przez lwy oraz nad wielką półrozetą, a także herb Polski na szczycie fasady frontowej. Renowację przeszła również grupa herbów na elewacji od strony peronów, a także dwie skrzydlate ośki – symbole kolejnictwa – na szczycie dachu nad holem głównym. Całość uzyskanego efektu podkreśliła nowa iluminacja dworca.
Poza bogato zdobioną elewacją wiele pracy poświęcono wnętrzom, w tym w szczególności holowi dworca, który w wyniku II wojny światowej oraz w latach 60. XX wieku został praktycznie pozbawiony detali architektonicznych. Poza przywróceniem oryginalnej kolorystyki ścian odtworzono dębowe witryny kas biletowych, a także oryginalną stolarkę drzwiową. Po latach na dworzec wróciły również herby miast pomorskich! Odtworzono je na podstawie archiwalnych materiałów. Są to herby: Gdańska, Kwidzyna, Lęborka, Szczecinka, Kościerzyny, Słupska, Tczewa oraz Chojnic. Piękna holowi dworca dodają zrekonstruowane witraże. Są one nie tylko wielkoformatowe, wykonane ze szkła katedralnego, ale posiadają również bogatą symbolikę. Witraż wschodni łączy motywy symbolizujące potęgę i otwartość miasta Gdańsk, natomiast zachodni pokazuje siłę kolei. Witraże boczne łączą w sobie geometryczne wzory z motywami kwietnymi.
Dworzec zyskał także na funkcjonalności przestrzeni obsługi podróżnych. Jej najważniejszą częścią jest hol pełniący jednocześnie funkcję poczekalni. Wokół niego zlokalizowano kasy biletowe, centrum obsługi klienta PKP Intercity, a także InfoDworzec. Tuż przy holu będzie mieścić się kilka lokali handlowych, a kolejne znajdą się w pasażu, po lewej stronie od wejścia głównego. Na parterze i piętrze dworca znajdzie się posterunek Straży Ochrony Kolei.
Z holu, za pomocą dwóch wind i schodów ruchomych, dostaniemy się na poziom – 1. Znajduje się tam przestronna poczekalnia dla rodziców z dziećmi (wyposażona w zabawki dla dzieci, pufy i mapę z dworcami z całej Polski), toalety oraz lokale na wynajem. Z podziemnego poziomu przejdziemy tunelem na perony (schody, pochylnie) oraz w kierunku centrum miasta – nowym przejściem połączonym z tunelem pod ulicą Podwale Grodzkie. Przestrzeń obsługi podróżnych na dworcu jest w pełni klimatyzowana. Wyposażono ją w również w elektroniczne tablice przyjazdów i odjazdów pociągów, a także nowy system nagłośnienia.
W budynku dworca i jego otoczeniu zlikwidowano również bariery architektoniczne, dzięki czemu stał się on w całości dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Poza ścieżkami prowadzącymi, oznaczeniami w alfabecie Braille’a a także planami dotykowymi dworca w budynku pojawiły się nowe windy. Poza tym zainstalowano w nim pętle indukcyjne przy kasach, czyli urządzenia, z pomocą których z kasjerem może komunikować się osoba korzystająca z aparatu słuchowego. W toaletach zamontowano również instalacje, dzięki którym osoba z niepełnosprawnością czy rodzic z dzieckiem będzie mógł wezwać pomoc w wymagającej tego sytuacji.
Dworzec stał się również bardziej przyjazny środowisku i bezpieczny. W budynku zamontowano pompy ciepła współpracujące z centralami klimatyzacyjnymi, a także energooszczędne oświetlenie. Poza tym postawiono na częściowy odzysk wody deszczowej, a także tej zużywanej w umywalkach i prysznicach, która po podczyszczeniu będzie używana do spłukiwania m.in. toalet. Gdański Dworzec Główny wyposażono również w system inteligentnego zarządzania budynkiem, który zoptymalizuje zużycie energii elektrycznej, cieplnej i wody. Warto wspomnieć również o nowoczesnych systemach bezpieczeństwa, tj. monitoringu, kontroli dostępu czy systemie sygnalizacji włamania i napadu oraz systemach przeciwpożarowych, w tym instalacji tryskaczowej.
Przebudowa dworca Gdańsk Główny objęła również jego najbliższe otoczenie. Prace polegały głównie na wykonaniu nowej nawierzchni, a także podjazdu pod budynek, gdzie wytyczono miejsca typu kiss&ride, przeznaczone dla taksówek i osób z niepełnosprawnościami. W najbliższym czasie zdemontowany zostanie dworzec tymczasowy, a tuż po jego rozbiórce dokończoną zostaną prace związane z zagospodarowaniem terenu.
Gdańsk Główny to 80. dworzec udostępniony podróżnym w ramach Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023 i piąty w województwie pomorskim. Jeszcze w tym roku PKP planują otwarcie w tym regionie siedmiu dworców po modernizacji, w tym m.in. dworców Gdańsk Wrzeszcz, Pruszcz Gdański czy Żelistrzewo.
Ł