Od 1 lipca 2023 r. zostały zniesione opłaty za przejazd dla samochodów osobowych i motocykli na autostradach zarządzanych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Umożliwiło to przyjęcie zmian w ustawie o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym. We wszystkie wakacyjne weekendy nie będą pobierane opłaty także na odcinku autostrady A1 Gdańsk – Toruń, gdzie koncesjonariuszem jest spółka GTC.
— Zniesienie opłat za przejazd autostradami od pojazdów osobowych spowoduje przeniesienie części ruchu z dróg alternatywnych, wybieranych obecnie przez kierowców z uwagi na opłaty na autostradach. Zwiększy się zatem poziom bezpieczeństwa na drogach krajowych i samorządowych w okolicy autostrad. Zaoszczędzone zostaną dzięki temu też środki na ich utrzymanie, remonty i modernizację — powiedział minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk.
Od 1 lipca 2023 r. nie trzeba płacić na autostradzie A2 Konin – Stryków oraz A4 Wrocław – Sośnica za przejazd pojazdem o masie do 3,5 tony. Nowe przepisy uniemożliwiają wprowadzenie opłat także na pozostałych zarządzanych przez GDDKiA autostradach, które są obecnie bezpłatne, a także na odcinkach, które są w realizacji.
Bezpłatne przejazdy w wakacyjne weekendy na A1 Gdańsk – Toruń
Rada Ministrów przyjęła uchwałę upoważniającą Ministra Infrastruktury do wydania polecenia koncesjonariuszowi autostrady A1 na odcinku Gdańsk – Toruń niepobierania opłat w wakacyjne weekendy. Zawieszenie poboru opłat będzie obowiązywało od północy z 30 czerwca na 1 lipca 2023 r. do poniedziałku 3 lipca 2023 r. do godziny 12:00, a następnie w kolejne weekendy od godziny 12:00 w piątek do godziny 12:00 w poniedziałek. Wyjątkiem będzie długi sierpniowy weekend, wtedy bezpłatne przejazdy będą obowiązywały od piątku 11 sierpnia od godz. 12:00 do środy 16 sierpnia 2023 r. do godz. 12. Ostatnim weekendem, w który będzie obowiązywało zawieszenie poboru opłat, będzie ten w dniach 1-4 września 2023 r.
— Zaniechanie poboru opłat na A1 ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa jej użytkownikom. W związku z tym, że ruch na krańcowych Punktach Poboru Opłat w Rusocinie i Nowej Wsi występujący w okresie wakacyjnym, w szczególności podczas weekendów, bywa nawet dwukrotnie większy niż średni dobowy ruch roczny, podjęliśmy decyzję o wprowadzeniu ułatwień dla kierowców, którzy nie będą musieli stać w korkach na bramkach autostradowych — powiedział wiceminister infrastruktury Rafał Weber.
Jednocześnie Rada Ministrów przyjęła uchwałę ws. rekompensaty środków, które z tytułu zniesienia opłat nie wpłyną na rachunek Krajowego Funduszu Drogowego w kwocie do 50 mln zł. Na tyle oszacowano całkowity koszt związany z zawieszeniem poboru opłat na A1 Gdańsk – Toruń.
Zabronione wyścigi słoni
Od 1 lipca 2023 r. obowiązuje ponadto zakaz wyprzedzania się ciężarówek na drogach szybkiego ruchu. Przepisy te mają na celu wyeliminowanie tzw. wyścigów słoni, a w konsekwencji poprawę bezpieczeństwa na drogach szybkiego ruchu. Chodzi o sytuacje, w których kierowcy pojazdów ciężarowych wyprzedzają się przy minimalnej różnicy prędkości, często wynoszącej 1-2 km/h. Manewr taki jest wykonywany na tyle długo, że dochodzi wtedy do powstawania zatorów, bo dopuszczalna prędkość takich pojazdów wynosi 80 km/h, przy dopuszczalnej maksymalnej prędkości dla pojazdów osobowych 120 km/h na drogach ekspresowych i 140 km/h na autostradach. Niekiedy dochodzi też do gwałtownej zmiany pasa ruchu przez kierowcę pojazdu ciężarowego, co skutkuje gwałtownym hamowaniem kierowców jadących z dużo większą prędkością pasem, na który wjeżdża.
Nowe przepisy zabraniają kierującemu pojazdem ciężarowym kategorii N2 lub N3 (odpowiednio powyżej 3,5 t i powyżej 12 t) wyprzedzania pojazdu samochodowego na autostradzie i drodze ekspresowej o wyłącznie dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku ruchu, chyba że pojazd ten porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej dla tych pojazdów na drogach kategorii A i S.
Dodatkowo, aby upłynnić ruch pojazdów poruszających się po autostradzie i drogach ekspresowych o trzech lub więcej pasach ruchu, przynajmniej jeden pas ruchu będzie wolny od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t oraz od zespołów pojazdów o długości powyżej 7 m (niezależnie od masy). Przepis ten dostosowuje polskie prawo do zapisów Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu 8 listopada 1968 r., które stanowią, że jeżeli autostrada ma trzy lub więcej pasów przeznaczonych do ruchu w tym samym kierunku, kierującym pojazdami przeznaczonymi do przewozu ładunków, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3500 kg lub zespołami pojazdów o długości ponad 7 m zabrania się korzystać z innych pasów ruchu niż dwóch pasów położonych najbliżej prawej krawędzi jezdni, odpowiadającej kierunkowi ruchu, w którym się porusza.
