22 kwietnia 2022 r. w uzdrowisku Vyśne Rużbachy na Słowacji odbyły się polsko-słowackie konsultacje międzyrządowe pod przewodnictwem premierów Mateusza Morawieckiego i Eduarda Hegera. W skład polskiej delegacji weszli członkowie rządu RP, m.in. minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
W agendzie rozmów oprócz bieżących tematów dotyczących polityki energetycznej i gospodarczej znalazły się kwestie rosyjskiej agresji na Ukrainę i skutki tej wojny również dla sektora transportu.
Tematami konsultacji podstolika ds. transportu z udziałem ministra infrastruktury RP Andrzeja Adamczyka, ministra transportu i budownictwa Słowacji Andreja Doležala oraz wiceministra Jaroslava Kmet’a był rozwój infrastruktury transportowej przygranicznych głównych szlaków drogowych i kolejowych między oboma państwami.
Szczególną uwagę zwrócono na konieczność przyśpieszenia realizacji projektu Via Carpatia. Po stronie polskiej harmonogram budowy przewiduje jego ukończenie na przełomie 2025 i 2026 roku. Prace budowlane są kontynuowane planowo. Po stronie słowackiej, szczególnie na odcinku od granicy z Polska do Preszowa nie są jeszcze znane daty realizacji tych inwestycji. Obaj ministrowie zgodzili się, że konieczne jest podjęcie działań, które mogłyby skutecznie przyśpieszyć proces decyzyjny oraz inwestycyjny po stronie słowackiej.
– Wykorzystanie potencjału gospodarczego pogranicza polsko-słowackiego i kontynuowanie inwestycji służących stworzeniu nowoczesnego systemu transportowego jest konieczne. Rozumiemy potrzebę intensyfikacji wspólnych działań – powiedział minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
Potwierdzono także, że konieczne jest nadanie priorytetu utworzenia multimodalnego szlaku transgranicznego, którego komponentem kolejowym będzie Rail Carpatia, utworzona na bazie linii kolejowej biegnącej z Krakowa przez Nowy Sącz – Muszynę, Plaveć, Preszów i Koszyce. Obie strony planują wnioskować do Komisji Europejskiej o kwalifikację tego szlaku do sieci bazowej rozszerzonej TEN-T z terminem realizacji do 2040 roku. Kompleksowa modernizacja tego szlaku kolejowego wraz z budową skrótu Podłęże – Piekiełko otworzy transport kolejowy o międzyregionalnym charakterze i nada transportowi kolejowemu konkurencyjność wobec połączeń drogowych. Zwrócono przy tym uwagę na potencjał gospodarczy Ziemi Sądeckiej oraz słowackiego Spisza, wraz z okolicami miasta Stara L’ubovna, który zostanie skutecznie rozwinięty przez wdrożenie wymienionych zadań infrastrukturalnych.
Omawiając kwestie rozwoju połączeń drogowych kontekście prowadzonej rewizji transeuropejskiej sieci TEN-T, minister Andrzej Adamczyk stwierdził:
– Popieramy propozycję Komisji Europejskiej utworzenia nowego europejskiego korytarza transportowego Morze Bałtyckie – Morze Czarne / Morze Egejskie. Ta inicjatywa stworzy dodatkowy impuls rozwojowy dla naszego regionu i umożliwi prowadzenie efektywnego transportu na osi północ – południe Europy, wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej. W obliczu agresji zbrojnej Rosji na Ukrainę uzasadnienie utworzenia tego korytarza nabiera jeszcze innej, nowej treści i uzasadnienia.
Oba wspomniane komponenty: Via Carpatia i Rail Carpatia stanowią argument o poparciu przez Polskę i Słowację propozycji Komisji Europejskiej utworzenia nowego korytarza TEN-T „Bałtyk – Morze Czarne / Morze Egejskie.
Omówiono także stan inwestycji, które obie strony realizują w zakresie połączeń w obecnym Korytarzu TEN-T „Bałtyk – Adriatyk”. W Polsce dotyczą one budowy drogi ekspresowej S1 na odcinku od aglomeracji katowickiej do Zwardonia, zaś na Słowacji – budowy autostrady D3 na odcinku Czadca – Żylina. Stwierdzono bardziej zaawansowane prace po stronie polskiej i konieczność zniwelowania okresu około 4 lat pomiędzy oboma stronami w procesie planowanego ukończenia inwestycji w standardzie autostrady lub drogi ekspresowej.
Dodatkowo ministrowie zwrócili uwagę na rosnącą rolę transportu rowerowego na polsko-słowackim pograniczu, w tym znaczenie pętli rowerowej wokół Tatr.
Ministrowie Andrzej Adamczyk i Andrej Doležal wystąpili na sesji plenarnej Konsultacji Międzyrządowych z apelem do premiera Republiki Słowackiej, E. Hegera o przyśpieszenie i nadanie wyższych, niż dotychczas priorytetów realizacji inwestycji w ww. korytarzach, szczególnie zaś – Via Carpatia.
Była to trzecia edycja konsultacji. Poprzednie odbyły się w maju 2017 r. w Warszawie oraz w 2013 roku w Popradzie na Słowacji.
